بررسی گفتمان انتقادی در نهج‌البلاغه براساس نظریه‌ی نورمن فرکلاف(مطالعه موردی توصیف کوفیان)

تحلیل گفتمان انتقادی، به عنوان رویکردی بین رشته‌ای علوم اجتماعی، فراتر از صورت‌های زبانی، به بررسی ایدئولوژی ادیب که بازتاب دهنده شرایط اجتماعی و فرهنگی فضای حاکم بر جامعه اوست، می‌پردازد. از آن­جا که قدرت حاکم بر هرجامعه­ای، گفتمان آن جامعه را سامان می‌بخشد؛ این رویکرد، چگونگی پیوند آثار ادبی با قدرت مسلّط بر جامعه را در سه لایه‌ی: توصیف، تفسیر و تبیین مورد بررسی قرار می­دهد. بی­شکّ، خطبه‌های نهج‌البلاغه سرشار از موضوعات گوناگون است که امام(ع) هر یک از آن­ها‌ را به منظور هدایت بهتر جامعه به سوی سعادت، در نهایت فصاحت و بلاغت و با توجّه دقیق به اوضاع سیاسی و اجتماعی مسلّط بر زمان بیان نموده­اند.  این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی و برپایه تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف، به بررسی چگونگی تعامل زبانی خطبه های امام (ع) با اوضاع خفقان آمیز مسلّط بر زمان را که کوفیان به آن دامن زده بودند، می­پردازد. دست آورد این نوشتار، تبیین گفتمان روان­شناسانه و هنری خطبه­ها و اثبات تاثیر­پذیری آن­ها از شرایط سیاسی حاکم و بویژه رفتار کوفیان و نیز تاثیر متقابل امام(ع) بر آن­هاست.